KALLFÜ PEWMA MEW / ELICURA CHIHUAILAF

KALLFÜ PEWMA MEW

Ñi kallfü rukamu choyün ka ñi tremün wigkul mew müley wallpaley wallemu, küñe sause, kamapu aliwen küñe pukem chi chod aliwen rümin tripantümu küñe antü allwe kochü ulmo reke ka tuwaymanefi chillko ta pu pinda rüf chi kam am trokiwiyiñ, küñe rupa künu mekey! Pukem wamfiñ ñi tranün ti pu koyam ti llüfkeñ mew wüdam tripalu dum dum nar chi antümu tripakiyiñ, pu mawünmu ka millakelü nar chi tromümu, yeme ketuyiñ ufisha (küñekemu gümañpekefiñ lanmu egün, weyel külerpunmu pu ko egün) Pun fey allkütu keyiñ ül, epew ka fill ramtun inal kütral mew neyüntu nefiyiñ ti nümün kütral kofke ñi kuku ka ñi ñuke ka ñi palu Maria welu ñi chaw egu tañi laku egu -Lonko lechi lof mew- welu küme ad duwam pukintu keygu Püchikonagen chi dugu nütram kaken welu ayekan chi pu kom dugu no Welu feymu küme kimlu ti ülkantu trokiwün Fillantü püram niel chi mogen, welu püchike makan dugu no wilüf tripachi kütral, pu gemu, pu küwümu Lukumu metanieenew ñi kuku allküken wüne ti kuyfike dugu tati aliwen egu ka kura ñi nütramkaken ta, kulliñ ka ta che egu Fey kamüten, pikeenew, kimafimi ñi chum künüwken egün ka allküam ti wirarchi dugu allwe ellkawünmu kürüf mew Ñi ñuke reke wüla, kisu ñüküfkülekey, chemu rume pekan lladkükelay Fey pekefiñ ñi wall trekayuwken tuwaykümekey ñi kuliw, poftunmu ti lüg kalifisa Feyti füw fey küme pun ga witralküley küme ñimiñ dewkülerpuy Ñi pu peñi ka ñi pu lamgen -doy küñe rupan mew- upa kimfuiñ feyti ñiminküdaw, welu weda tripan Welu lonkotukufiñ ñi kimün feyti ñiminküdaw fey duguley ñi chumgechi ñi ta pu mapuche ti afkintu newen, ti deqüñ mew, ti rayen ka üñüm egün Ka tañi laku iñchiw ñoñmen tuwkiyu kalechi pun mew Pütrükeñma ñüküf narün, fütra nütram ñi chumgechi ñi wefün taiñ pu kuyfikeche feyti wüne mapuche püllü ütrüf narpalu Kallfü mew feyti pu wenu am pültrü lefulu ti afchi wenu kürüf mew wagülen reke Kimel eyiñmu ta wenu rüpü, ñi pu lewfü ka ñi pewma Küñe pewü pekefiñ ñi pilun yenen rayen ka ñi wente ekull mew mulugechi pu liwen triltra namuntu yawün Ka tukulpakefiñ kawelltu yawünmu ragi mawün mew, ka fütrake mawidantu ragiñ kom küleche pukem Allwe trogli ka newen che gekefuy Nampiawün ragiñtu ko new, mawidantu ka tromü egu pekefiñ rupan ta kakerumen antü tripantü: Wütre alof küyen (pukem), karü pewü küyen (pewün) wüne fünkun anümka küyen (afchi pewü mu ka epe konpachi walüg mu) fillem fünkun anümka küyen mew (walug) ka welu trüflkenüwchi choyün küyen (rimü) Tripan ta ñi chaw ka ñi ñuke inchiñ kintuam lawen ka püke lawen Koleu pütramu kon pelu, waka lawen weñagkünmu kon pelu palgin kay fukuñ kon pelu ka allfenmu kon pelu denkull kuyagki kon pelu -fey pilerpuy ñi ñuke Purukeygün, purukeygün, tati pu lawen ta mawidantumu -ka pirpuy kisu ñi chaw femlerpuy witrañ püramalu reke ti lawen iñche ñi küwü mew Femgechi mu kimfiñ ñi üy ti fillem lawen ka fillem anümka Feyti püchike piru müley ñi femal egün Chem rume doykülelay tüfachi mapu mew Fey tüfachi afmapun epun trokiñküley kümekelu ta müley wedakeñma egu ta müleam Che ta rumel mogen mapu gelay Mapuche fey piley mapumu tripachi che piley -pinerpuenew Rimümu ta wilüfi ta witrunko Feyti ko ñi püllü negüm mekey wente kachu kuragechi ko mew feyti ko ge Mapumu weftripa mekey Fill tripantü lef püraken ti mawidantumu pemeam ti adel ka mapu lechi chemkün ñi trawün mew Fey ka akuketuy ti pukem mogeltu Mapu petulu ñi wiñotuam ta weke pewma ka tukatuam Küñe kemu tati weraw kimel ürpakeyiñmu ta kutran ka lan Weñagküken ta ñi rakidwamünmu ñi ayin füchakechemu amualemay rüpütupeaymay inal Lewfü Külleñumu gütrüm am tati wampofe la yerpapelu tañi pewputuam ñi kuyfikeche egu ñi ayiw am ti Kallfü Wenu Mapu mew Küñe pu liwen amurumey ñi püchi peñi Karlu Wenche mawünküley, kagechi trufken antügey Tripan ñi ñampuam rakidwam mew ragiñ mawidantumu (petufemyawen feymu) Witrunko dugun rofül mekeyiñmu tati rimü antümu Fachantü fey pifiñ tañi pu lamgen Rayen egu ta Amerika: Feyti ülkantun dugu re kümü neyü am genodugu trohiwün müten, ñi feypieyiñmu taiñ Jorge Teillier Kawelu Wenuñamku reke wall ke mapumu rulpan ñi weñagkün rahdwam Gabi kay Kawi, Malen ka Beti, fey pinerpufiñ egün : Fewla mülen pelon küyen feyti lelfün mew, Italia mu Gafriele Milli iñchiw müleyu Fewla mülen Franciamu, ñi peñi Arawko iñchiw Fewla mülen Sueciamu, Juanito Kameron inchiw ka Lasse Söderberg Fewla mülen Alemania mew ñi küme ayin wenüi Santo Chaües ka Doris egu Fewla mülen Olanda mew, Marga, Gonzalo Millan ka Jimena, Jan ka Aafke, Kata ka Juan inchiñ Mawüni, ta fürfür mawün, chodümi ta kürüf Amsterdam waria mu Wilüfi ti witrunko waria mew kuyfike fieru pelon mew ka feyti lefadisu kuikui mew Kallfü tuliparay pelu trokiwün, ka küñe wigka kudi feyti müpütripakelu ka tügnagkelu Küpa müpüfuyiñ: Felepe, chemnorume nepel layanew -piwün
Fey yelüwün ti tromü mew kake kim noelchi mapu ñi piwke mew.